0.0/5 овоз (0 овозҳо)

Муборизаи қирғизҳо алайҳи истилогарони ҷунгарӣ (қарнҳои XVII-XVIII)

Муаллиф (он)

Бийлибаев Кайнарбек Шеримкулович

Чакидаи мақола

Дар мақола роҳҳои мустақилона ташаккул ёфтани фарҳанги кӯчии қирғизҳо, аз он ҷумла муборизаи қирғизҳо алайҳи истилогарони ҷунгарӣ баррасӣ шудааст. Дар нимаи аввали асри XVII аз ҷониби шимолу шарқ ба қазоқу  қирғизҳо қувваи даҳшатнок - қӯшуни хонҳои ҷунгар таҳдид карданд. Қирғизу қазоқ, қипчоқу ӯзбек ва тоҷикони кӯҳистон  дар арафаи маҳв шудан буданд. Аз солҳои 60-уми асри XVII ҳуҷуми ҷунгарҳо ба ҳодисаи доимӣ табдил меёбад. Равандҳои шадиди муҳоҷират оғоз ёфтанд. Ин марҳила дар таърихи халқҳои Осиёи Миёна давраи мушкилтарин ба ҳисоб меравад. Дар мақола  идеологияи пурқуввати мардумӣ, ҷасорати ҳарбӣ, рӯҳи қавии халқҳои  мазкур инъикос ёфтааст, ки  дар давраи душвори таърих ба ҳифзи истиқлолият  мусоидат кардааст.  Таърихи халқҳои мазкур дар қарнҳои ХVII-ХVIII ва воқеаҳои марбут ба  мубориза бо истилогарони ҷунгарӣ мавриди баррасӣ қарор гирифтаанд.

Калидвожаҳо

Хонигарии ҷунгар, халқҳои Осиёи Марказӣ ва Миёна, таърихи  қарнҳои ХVII-ХVIII, мубориза зидди истилоъгарон, равандҳои муҳоҷиратӣ, давлати Син

Пайнавишт

1. Абдырахманов И. Казак кайың саап, кыргыз Ысарга киргени. 1948. Рукописный Фонд НАН КР. Инв. № 413. Л. 3-5.

2. Акиев К. «Курманбек» КУИА. Ч. Айтматов атындагы «Тил жана адабият институту». Инв. № 543. С. 34.

3. Бийлибаев К. Бердике баатырдын кыргыз жергесин жуңгар баскынчыларынан бошотуу­да­гы коомдук-саясий ишмердиги [Текст] /К.Бийлибаев // Шоокум. - 2016. – № 4 (128). – С.15.

4. Бийлибаев К. Ушул эле макала. [Текст] /К. Бийлибаев// Шоокум. - 2016. - № 5 (129). - С.12.

5. Бийлибаев К. Ойрот-жунгар баскынчыларынын тушунда Бердике баатырдын кыргыз жерлерин бошотууда саясий ишмердиги. КУИА Ч.Айтматов атындагы «Тил жана адабият институту», кол жазмалар фонду. 2015. Инв. № 875. 2-е д. С. 3.

6. Бийлибаев К. Общественно-политическая деятельность Бердике-баатыра в освобождении кыргызских земель от джунгарских завоевателей // Известия вузов. – Бишкек, 2014. - № 3. - С. 154, 155.

7. Валиханов Ч.Ч. Собрание сочинений. В пяти томах [Текст]: Исторический очерк/ Ч.Ч. Валиханов; Институт истории и этнологии Академии наук Казахской ССР. - Алма-Ата: [б.и.], 1962. -Т. II. – С. 300-306.

8. Гумилев Л.Н. Древние тюрки [Текст] /Л.Н. Гумилев. - М.: [б.и.], 1973. – С. 94. – 298 с.

9. Златкин И.Я. История Джунгарского ханства 1635-1758 гг. [Текст] /И.Я. Златкин. – М.: Наука, 1983. - 355 с.

10. Исаков, Б. Эр Солтоной – кыргыздын улуттук баатыры [Текст] /Б. Исаков. – Бишкек: [б.и.], 2012. - С.29.

11. «Курманбек» - [Электронный ресурс] Режим доступа: Рекламные статьи <? if (город Каракол)?>-город…www.karakol.com.kg

12. Кыргызстандын тарыхы [Текст]. Бишкек: Кут-Бер,  2016. Т. 2.- С.51. 

13. Назарбаев Н.А. Джунгарское нашествие. Казахско-джунгарская война (XVII-XVIII вв.) [Электронный ресурс]. Режим доступа: https://e-history.kz/ru/contents/view/.

14. Петров К.И. Ч.Айтматов атындагы «Тил жана адабият институту». Рукописный фонд НАН КР. Инв. № 4087.С. 176.

15. Петров К.И.  Рукописный фонд. НАН КР. Караванной торговле и пр. Инв. № 4087. – С. 25, 77.

16. Плоских В.М. Киргизы и Кокандское ханство. [Текст] / В.М. Плоских. –Фрунзе: Илим, 1977. - 744 с.

17. Солтоноев Б. Кызыл кыргыз тарыхы [Текст] /Б.Солтоноев. - Бишкек: Учкун, 1993. С.139-141.

18. Супруненко Г.П. Материалы из китайских источников по истории киргизов XVIII - нач. XIX вв. [Текст] /Г.П. Супруненко //КУИА. Ч. Айтматов атындагы «Тил жана адабият институту». Рукописный фонд. Инв. № 5179. С.78.

19. Шарипов, Д., Бийлибаев К. Саржан уулу Курманалы, Курманаалы уулу Ысмайылдын кол жазмалары. УИА. Ч.Айтматов атындагы «Тил жана адабаият институту». «Тарых» бөлүмү. Инв. № 742. 1.д. С.23.

Таърихи нашр

Четверг, 14 Ноябрь 2019