Мавзӯи баҳси мақолаи мазкурро ахбори Абурайҳон Берунӣ дар бораи космонимияи халқҳои эронизабон ташкил медиҳад. Дар он маълумоти Берунӣ оид ба номи сайёраҳо, манзилҳои Моҳ, ситораҳои минтақат-ул-буруҷ (Дувоздаҳбуруҷ), бурҷҳои ҷанубӣ ва бурҷҳои шимолӣ муайян ва мавриди омӯзиш қарор дода шудаанд. Муаллифони мақола номҳои форсӣ, суғдӣ ва хоразмии ин ҷирмҳои осмониро ба риштаи таҳқиқ кашида собит намудаанд, ки маълумоти Берунӣ дар ин ҷода гувоҳи забон, дин ва фарҳанги ягона доштани форсҳо, суғдиён ва хоразмиёни қадим мебошанд ва аз хусуси бисёрзабондонии Берунӣ шаҳодат медиҳанд. Дар мақола ба дучор омадани баъзе аз космонимҳои суғдӣ ва хоразмӣ дар забони тоҷикӣ ишора шудааст. Ба ақидаи муаллифон ахбори Берунӣ роҷеъ ба космонимияи суғдиён ва хоразмиён дар замони худи олим низ камназир будаанд.
АбурайҳонБерунӣ, форсҳо, суғдиён, хоразмиён, космонимия, минтақат-ул-буруҷ, бурҷ, сайёра, ситора
1. Абдулло–зода Х.Ф. Абӯмаҳмуди Хуҷандӣ ва таърихи астрономияи халқи тоҷик. – Хуҷанд: Нури маърифат, 2005. – 346 с.
2. Авесто. Куҳантарин сурудҳо ва матнҳои эронӣ / Гузориш ва пажӯҳиши Ҷалили Дӯстхоҳ. – Душанбе, 2001. – 792 с.
3. Беруни, Абу Райхан. Канон Масъуда / Абу Райхан Беруни // Избр. произведения. – Ташкент: Фан, 1976. – Т.V. – Ч.2. – 636 с.
4. Беруни, Абу Райхан. Книга вразумления начаткам науки о звездах / Абу Райхан Беруни // Избр. произведения. – Ташкент: Фан, 1975. – Т. VI. – 328 с.
5. Берунӣ, Абурайҳон. Китоб–ут–тафҳим ли–авоили саноат–ит–танҷим / Абурайҳон Берунӣ. – Душанбе: Дониш, 1973. – 285 с.
6. Берунӣ, Абурайҳон. Осор–ул–боқия / Абурайҳон Берунӣ. – Душанбе: Ирфон, 1990. – 432 с.
7. Ал-Берунӣ, Абурайҳон Муҳаммад ибн Аҳмад. Ал-Осор ал-боқия ан ил-қурун ал-ҳолия // Захираи дастхатҳои арабии китобхонаи миллии Фаронса «Галлика».- №.1489.
8. Ал-Берунӣ, Абурайҳон Муҳаммад ибн Аҳмад. Ал-Осор ал-боқия ан ил-қурун ал-ҳолия // Захираи дастхатҳои Донишгоҳи Эдинбург. – Or.Ms.№.161.
9. Ал-Берунӣ, Абӯрайҳон Муҳаммад ибн Аҳмад. Ал-Осор ал-боқия ан ил-қурун ал-ҳолия // Chronologie orietalischer Volker von Alberuni. Herausgegeben von Dr. С.Eduard Sachau. – Leipzig, 1878. - 476 c.
10. Беруни, Абу Райхан. Канон Масъуда / Абу Райхан Беруни // Избр. произведения. – Ташкент: Фан, 1976. – Т.V. – Ч.2. – 636 с.
11. Беруний, Абу Райҳон. Қадимги халқлардан қолган ёдгориклар / Абу Райҳон Беруний // Танланган асарлар. – Тошкент: Фан, 1968. – I ж. – 485 б.
12. Бируни, Абу Райхан. Памятники минувших поколений / Абу Райхан Бируни // Избранные произведения. – Ташкент: Изд. АН УзССР, 1957. – Т. I. – 485 с.
13. Ал–Бируни, Абу–р–Райхан Мухаммед ибн Ахмед. Собрание сведений для познания драгоценностей (Минералогия) / Абу–р–Райхан Мухаммед ибн Ахмед ал–Бируни. – М.: Изд. АН СССР, 1963. – 518 с.
14. Бирунӣ, Абурайҳон. Осор–ул–боқия / Абурайҳон Бирунӣ. – Теҳрон: Сипеҳр, 1377. – 611 с.
15. Бирунӣ, Абурайҳон. Ат–Тафҳим ли–авоили саноат–ит–танҷим / Абурайҳон Бирунӣ. – Теҳрон, 1376. – 740 с.
16. Бирунӣ, Абурайҳон. Осор-ул боқия ан ил-қурун ал-ҳолия / Абурайҳон Бирунӣ. – Теҳрон: Мероси мактуб, 1380. – 457 с.
17. Булгаков, П.Г. Беруни и его «Геодезия» / П.Г.Булгаков // Беруни Абу Рейхан. Геодезия. Избранные произведения. – Ташкент: Фан, 1963. – Т. III. – С.7–78.
18. Зороастрийские тексты. Суждения Духа разума (Дадестан-и меног-и храд). «Сотворение основы» («Будахишн») и другие тексты. – М.: Изд. фирма «Восточная литература» РАН, 1997. – 352 с.
19. Ёҳақӣ, Доктор Муҳаммадҷаъфар. Фарҳанги асотир ва достонвораҳо дар адабиёти форсӣ / Доктор Муҳаммадҷаъфар Ёҳақӣ. – Душанбе, 2013.– 987 с.
20. Мероси хаттии Бостон.- Душанбе: «Бухоро», 2013. – 460 с.
21. Султон, Мирзо Ҳасан. Истилоҳоти илмии «Китоб ут-тафҳим»-и Абӯрайҳони Берунӣ / Мирзо Ҳасани Султон. – Душанбе: Дониш, 2003. – 168 с.
22. Al-Bīrūnī, Abuʾl-Rayḥān Muḥammad Ibn Aḥmad. The Book of instruction in the elements of the art of astrology / Abuʾl-Rayḥān Muḥammad Ibn Aḥmad al-Bīrūnī; re-produced from Brit. Mus. MS. Or. 8349 / / The translation facing the text by R. Ramsay Wright.- London : Luzac, 1934. - XVIII, 530 с.