Шеъри “шикоятӣ” ё худ “шиквоия”, ки яке аз намунаҳои назми куҳани адабиёти Арабу Аҷам ба шумор меравад, баррасӣ шудааст. Ҳамчунин. дар бораи ташаккул ва густариши он дар ҳудуди Эронзамин умуман ва дар ҳавзаи адабии Гургон махсусан, маълумот дода шудааст. Қозии Гургонӣ яке аз адибони машҳури эронитабори арабизабони ҳавзаи адабии Гургон ба шумор меравад. Ин адаиби номвар аз зумраи шоиронест, ки дар ҳамаи анвои назми арабизабони форсу тоҷик ашъори зиёде сурудааст. Аз ҷумла, дар девони шоир метавон ҳамаи жанрҳои адабиро пайдо намуд, ки бо ҳунари баландии шоирӣ навишта шудаанд, ки дар миёни онҳо шеъри “шикоятӣ” ё “шиквоия” низ ҷойгоҳи баланд дорад. Инро бояд ишора намуд, ки дар мақолаи мазкур ашъор “шикоятӣ”-и Қозии Гургонӣ аз рӯи мазмун ва муҳтаво ба мавзӯҳои мухталифе чун “шикоят аз замона”, “шикоят аз мардум”, “шикоят аз пирӣ” ва “шикоят аз ёру дӯстон” тақсим намуда, сипас ҳар яки тарҷума ва таҳлил шудааст.
адабиёти Арабу Аҷам, Қозии Гургонӣ, шеъри “шикоятӣ”, шоирони арабисаро, адабиёти арабизабони форсу тоҷик, ҳавзаи адабии Гургон
-ابن خلكان، ابو العباس شمس الدين احمد بن محمد. وفيات الأعيان وأنباء أبناء الزمان. ج.1. تحقيق احسان عباس. -بيروت: دار صادر، 1968.
(Ибни Халликон, Абуаббос Шамсуддин Аҳмад ибни Муҳаммад. Вафаёту-л-аъён ва анбоу абнои-з-замон. ҷ.1. Таҳқиқу Иҳсон Аббос. –Байрут: Дору-с-содир, 1968).
2-الباخرزي، علي بن الحسن بن علي بن أبوطيب. دمية القصر وعصرة أهل العصر.3- ج. تحقيق ودراسة الدكتور محمد التنوخي، -بيروت: دار الجيل، 1415/1993.
(ал-Бохарзӣ, Алӣ ибни Ҳасан ибни Алӣ ибни Абутайиб. Думяту-л-қаср ва усрату аҳли-л-аср. 3ҷ. Таҳқиқу ва диросату Дуктур Муҳаммад ат-Танухӣ, - Байрут: Дору-л-ҷил, 1415/1993).
3-الثعالبى، ابو منصور عبد الملك النيسابرى. يتيمة الدهر في محاسن أهل العصر. 7 أجزاء.تحقيق مفيد محمد. -بيروت: دار الكتب العلمية. 2000.
(ас-Саъолибӣ, Абумансур Абдулмалик ан-Нисобурӣ. Ятимату-д-даҳр фӣ маҳосини аҳли-л-аср. 7 аҷзоъ. Таҳқиқу Муфид Муҳаммад. –Байрут: Дору-л-кутуб ал-илмия, 2000).
4-الجرجاني، علي بن عبد العزيز. ديوان القاضي الجرجاني. أشرف عليه وراجعه ابراهيم صالح، جمع وتحقيق ودراسة سميح ابراهيم صالح. -دمشق: دار البشائر، 1424ه-2003م.
(ал-Ҷурҷонӣ, Алӣ ибни Абдулазиз. Девону ал-Қозӣ ал-Ҷурҷонӣ. Ашрафа алайҳи ва роҷаъаҳу Иброҳим Солиҳ, ҷамъу ва тақиқу ва диросату Самиҳ Иброҳим Солиҳ. –Димашқ: Дору-л-башоир, 1424ҳ. 2003м).
5-حسيني محمد باقر. جاحظ نيشابور. - مشهد: انتشارات داتشگاه فردوسى، چ 1. 1382
(Ҳусайнӣ, Муҳаммад Боқир. Ҷоҳизи Нишопур. – Машҳад: Интишороти донишгоҳи Фирдавсӣ, ҷ.1.1382).
6-الحموى، ياقوت شهاب الدين. معجم الأدباء. 20 جزءا. الطبعة الثالثة. –بيروت: دار الفكر، 1980/1400ق.
(ал-Ҳамавӣ, Ёқут Шаҳобуддин. Муъҷаму-л-удабо. 20 ҷузан. ат-Табаъату ас-солисату, -Байрут: Дору-л-фикр, 1980/1400).
7-الحوفي، احمد محمد. تيارات ثقافية بين العرب والفرس. –القاهرة: دار نهضة مصر، 1967.
(ал-Ҳавфӣ, Аҳмад Муҳаммад. Тайоротун сақофиятун байн-ал-ъараб ва-л-фурс. - ал-Қоҳирату: Дору-н-наҳзати Миср, 1967).
8-الخفاجي، محمد عبدالمنعم. الثقافة الإسلامية بين ماضيها وحاضرها. طبعة المجلس الأعلى للشؤون الإسلامية، 1966.
(ал-Хаффоҷӣ, Муҳаммад Абдулмунъим. ас-Сақофату-л-исломияту байна мозиҳо ва ҳозириҳо. Табъату-л-маҷлис ал-аъло ли-ш-шуъуни-л-исломия, 1966).
9-دهلوى، بيدل. ديوان غزليات. 1314س.
(Деҳлавӣ, Бедил. Девони ғазалиёт. 1324с.).
10-زغلول سلام، محمد. تاريخ النقد الأدبي من القرن الخامس إلى العاشر. – القاهرة: دار المعارف، (لا تا)
(Зағлул Салом, Муҳаммад. Ториху-н-нақди-л-адабӣ мина-л-қарни-л-хомис ило-ъошир. – Байрут: Дору-л-маъориф, (ло то)).
11-الشامي، علي. الأدب الفارسي في العصر الغزنوي. – تونس (لا تا)
(аш-Шомӣ, Алӣ. ал-Адабу-л-форсию фи-л-асри-л-Ғазнавийӣ. Тунис. (ло то)).
12-شيرازى، حافظ. ديوان حافظ. 522س.
(Шерозӣ, Ҳофиз. Девони Ҳофиз. -522с.).
13-غنيمى، هلال محمد. النقد الأدبي الحديث. –القاهرة: دار النهضة العربية، ط1، 1979.
(Ғанимӣ, Ҳилол. ан-Нақду-л-адабийу-л-ҳадис. – ал-Қоҳира: Дору-н-наҳзати-л-арабияти, Т1, 1979).
14-Бертельс Е. Э., Бертельс А. Е., Болдырев А. Н., Усмонов М. Н., Ҳодизода Р. Адабиёти форсу тоҷик дар асрҳои XII-XIV. Қ,1.-Душанбе: Дониш, 1976. -345с.