Дар заминаи сарчашмаҳои гуногун ва адабиёти илмӣ, таърихи иштироки намояндагони санъати мусиқии анъанавии Тоҷикистон дар чорабиниҳои фарҳангӣ, хусусан консертҳо, озмунҳо ва фестивалҳо, дар охири асри ХХ ва аввали асри XXI баррасӣ ва таҳлил шудааст. Кӯшиш ба харҷ дода шудааст, ки таъсир ва нақши мусиқанавозон ва муғанниён дар рушди санъат ва фарҳанг ошкор ва мушаххас карда шавад. Ба хронологияи рӯйдодҳо ва иштироки санъаткорон, таърихи консертҳо, озмунҳо ва фестивалҳои муҳим, ва нақши онҳо ба ташаккули санъати мусиқии анъанавӣ дар давраи муайян диққати махсус дода шудааст. Аз ҷумла дар бораи барномаҳои консертии сарояндагони номдори жанри классикӣ Боймуҳаммад Ниёзов, Абдуҷалил Ҳошимов, Карим Қосимов, Наимҷон Маҳкамов, Абдураҳим Шерматов ва дигарон маълумот дода шудааст. Таъкид гардидааст, ки таҳқиқоти мавзуи мазкур ба фаҳмидани таърихи санъати мусиқии анъанавии Тоҷикистон кӯмак мекунад ва барои таҳияи сиёсати фарҳангӣ ва рушди санъат дар сатҳи маҳаллӣ ва байналмилалӣ аҳаммияти калон дорад.
Тоҷикистони шимолӣ, суруду мусиқии анъанавӣ, Шашмақом, барномаҳои консертӣ, озмунҳо, фестивалҳо, маърифати мусиқӣ
1. Абдуллаев Р. Самарканд музыкальный.// http://www.sanat. orexca.com/rus/archive/3-4-04/music.shtml (Санаи муроҷиат: 14.05.2024).
2. Барномаи нахустконсерти Мактаби «Шашмақом»-и шаҳри Хуҷанди назди Академияи мақом. Мақоми Ироқ (Наср – силсилаи қисми овозӣ). – Хуҷанд, 2008.
3. Донишномаи “Шашмақом” /Муаллифони асосӣ: А. Абдурашидов, Ф. Азизӣ, А. Раҷабов, Н. Ҳакимов. – Душанбе, 2009. – 422 с.
4. Дубинина Л. Таджикистан гордится своими талантами / http: //khovar. rs.tj /index. php? option = com_ content &task=view&id=28718 (Санаи муроҷиат: 15.06.2024).
5. Зубайдов А.Д. История профессиональной деятельности народных музыкантов Таджикистана в 30 – 80-е годы ХХ века. АКД. – Душанбе, 2005. – 29 с.
6. Расулзода, Қоҳир. Телевизиони вилоят дар ташаккули системаи ягонаи фазои иттилоотии кишвар нақши бештар гирад // Соли санҷишҳои ҷиддӣ. – Хуҷанд, 2008. – С.105-108.
7. Хасанова, Мавджуда. В Душанбе были названы лауреаты музыкальной премии «Суруди сол - 2007» // http://www.toptj.com/ShowNews.aspx?news_id (Санаи муроҷиат: 15.05.2024).
8. Набиев В. Саҳми ҷавонони эҷодкор дар рушди фарҳанг ва санъати Точикистони соҳибистиқлол // Фарҳанг ва санъати Тоҷикистони соҳибистиқлол. – Душанбе: Эҷод, 2006. – С. 43-69.
9. Определены победители фестиваля-конкурса народного творчества «Андалеб-2008» // http: // www. tribun. tj /news.php (Санаи муроҷиат: 15.05.2024).
10.Маводи саҳроии муаллиф. Суҳбат бо Лола Раҷабова. 23 июли с. 2024.
11.Маводи саҳроии муаллиф. Суҳбат бо Саидумрон Саидов. 14 майи с. 2024.
12.Солиҷонов Н. Арзишҳои фарҳангӣ ва фарҳангиён. – Хуҷанд, 2005. – 168 с.
13.Ӯлмаси Хол. Мавҷи гӯё. – Хуҷанд, 2001. – 156 с.
14.Ӯлмасов Х. Сиёсати иттилоотӣ ва телевизиони вилояти Суғд. – Хуҷанд, 2005. – 80 с.