Таносуби сохти грамматикии забонҳои тоҷикиву ӯзбекӣ мавриди таҳқиқ қарор гирифтааст. Таъкид гардидааст, ки зери таъсири забони тоҷикӣ дар забони ӯзбекӣ низоми моделҳои (схемаи сохтории)ҷумлаҳои мураккаб ташаккул ёфтааст, ки дар он пайвандакҳо ва калима-пайвандакҳои аз забони форсию арабӣ иқтибосшуда, ки дар забони ӯзбекӣ чун унсурҳои доимии моделҳои (схемаҳои сохтории)ҷумлаҳои мураккаб амал менамоянд, аҳаммият доранд. Зикр гардидааст, ки пайвандакҳои иқтибосшудаи забони тоҷикӣ-форсӣ дар забони ӯзбекӣ моделҳои ҷумлаҳои мураккаби хусусияти паратаксисӣ ва гипотаксисӣ дошта ҳосил мекунанд ва дар онҳо ҳамчун унсурҳои доимӣ амал намуда, ба пайвасткунанда ва тобеъкунанда ҷудо мешаванд. Бо ёрии пайвандакҳои пайвасткунанда модели конструксияҳои ҷумлаҳои паратаксикӣ, бо ёрии пайвандакҳои тобеъкунанда моделҳои конструксияҳои ҷумлаҳои мураккаби гипотаксикӣ ҳосил мешавад. Хусусият дар он зоҳир мегардад, ки ҳам пайвандакҳои арабӣ ва ҳам пайвандакҳои соф форсии иқтибосшудаи ё, ё ки, хоҳ, ҳам, аммо, вале, лекин, чунки, то ки, гӯё ва ғайра истифода мешаванд.
забони тоҷикӣ, забони ӯзбекӣ, муқоиса, сохти грамматикӣ,низоми моделҳо(схемаи сохторӣ,) ҷумлаҳои мураккаб
1. Бодуэн де Куртенэ И.А. Избранные произведения по общему языкознанию. Т.1/И.А. Бодуэн де Куртенэ. – Москва: АН СССР, 1963. – 371 c.
2. Бердиалиев А. Сложноподчиненные предложения с омонимичной моделью в узбекском языке / А. Бердиалиев. – Ташкент: Фан, 1990. – 111 с. (на узбекском языке).
3. Бердиалиев А., Шеронов Б. Синтаксис узбекского языка. Учебник для студентов филологических факультетов вузов / А. Бердиалиев, Б. Шеронов. – Худжанд, 2010. – 232 с. (на узбекском языке).
4. Зикриёев Ф. О сложносочинённом предложении в современном таджикском языке / Коллектив авторов. Забоншиносии тоҷик. – Душанбе: Дониш, 1984. – 296 с.
5. Гак В.Г. Сопоставительное изучение языков и лингвистическая типология / В.Г. Гак // Русский язык за рубежом. – 1974. - №3. – 11 с.
6. Джабборова М.Т. Изучение взаимовлияния языков как важнейшая задача современной лингвистики (К постановке современной лингвистики) / М.Т. Джабборова // Вестник РТСУ. – Душанбе, 2005. - №5 (11) – С. 81-115.
7. Исхакова С.М., Валеев Ф.Т. Таджикский компонент в народно-разговорном языке западносибирских татар / С.М. Исхакова, Ф.Т. Валеев // Советская тюркология. – 1978. - №4. – 111 с.
8. Кручинина И.Н. Структура и функции сочинительной связи в русском языке / И.Н. Кручинина. – Москва: Наука, 1988. – 101 с.
9. Ниязмухаммедов Б. О взаимоотношениях таджикского и узбекского языков / Б. Ниязмухаммедов // Проблемы двуязычия и многоязычия. – Москва: Наука, 1972. – 427 c.
10.Нишонов Б.М. Сочинительная связь в узбекском языке: конъюнкция и дизъюнкция: автореф. дисс. канд. филол. наук / Б.М. Нишонов. – Худжанд, 2002. – 22 с.
11.Пешковский А.М. Русский язык в научном освещении. Изд. 6 / А.М. Пешковский. – Москва, 1938. – 512 с.
12.Рубинчик Ю.А. Сложные предложения с придаточными определительными в современном персидском языке / Ю.А. Рубинчик. – Москва: Из-во восточной литературы, 1959. – 218 с.
13.Фортунатов Ф.Ф. Избранные труды. Сб. трудов в 2-х т. Т. 1. / Ф.Ф. Фортунатов. – Москва: Учпедгиз; Акад. наук СССР, 1956. – 241 с.
14.Шведова Н.Ю. Грамматика. Лингвистический энциклопедический словарь / Н.Ю. Шведова. – Москва, 1990. – 685 с.