Предпринята попытка анализа сущности и целей науки бади`, то есть науки о поэтических фигурах или учения о приёмах украшения художественной речи. Приведены определения науки бади`, данные средневековыми авторами, в том числе Ибн Му`тазом, Саккони Хорезми, Абулкохиром Джурджани, Ибн Халдуном, и современными отечественными и зарубежными теоретиками литературы. Особое внимание уделено взаимосвязи и взаимовлиянию арабской и таджикско-персидской поэтики. На примере поэтической фигуры таджнис (сроднение) выявлены причины обретения некоторыми фигурами нескольких названий.
арабская и таджикско-персидская поэтика, поэтические фигуры, Ибн Му`таз, Саккоки, Ибн Халдун, таджнис (сроднение)
1. Аҳмад, Низомуддин ибни Муҳаммад Солеҳ ас-Сиддиқӣ ал-Ҳусайнии Ҷувайнӣ. Маҷмаъу-с-саноеъ фӣ улуми-л-бадоеъ. -Теҳрон: СафириИрдиҳол. Муқаддима, тасҳеҳ ватаълиқотиМуҳаммадХушкоб. 1394. -372 с.
2. АҳмадМатлуб.Муъҷаммусталаҳоту-л-арабиявататаввуруҳо. –Бейрут: Мактаба Лубнон, 2007. -705 с.
3. Бадавӣ Табона“Муъҷаму-л-балоғату-л-арабия” –Бейрут: Мактаба Лубнон, 1997. -780 с.
4. Гараконӣ, Муҳаммад Ҳусайн Қариби мулаққаб ба Шамсулуламо. Абдаъу-л-бадоеъ. –Табрез: Интишороти Аҳрор. Бо эҳтимоми Ҳусайн Ҷаъфарӣ. Чопиаввал, зимистони 1377. -536 с.
5. Гараконӣ, Муҳаммад Ҳусайн Қариби мулаққаб ба Шамсулуламо.Қутуфу-р-рабиъ фӣ сунуфи-л-бадеъ. –Теҳрон: Фарҳангистонизабонваадабифорсӣ. БакӯшишиМуртазо Қосимӣ. Чопиаввал. 1389. –с 243.
6. Ибни Халдун, Абдурраҳмон. Муқаддима. ТарҷумаиМуҳаммадПарвиниГунободӣ. Чопи чаҳорум, ҷ. 1 ва 2. 1362. -1401 с.
7. Крачковский И.Ю. Избранные сочинения. –М.-Л.: Изд. АН СССР. Т.6 , 1960. -736 с.
8. Комёр Тақӣ Ваҳидиён. Бадеъ аз нигоҳизебоишиносӣ. –Теҳрон: Самт. 1394. Чопи ҳафтум. -ҳашт+179 с.
9. КошифӣҲусайнВоиз.Бадеъу-л-афкор фӣ саноеъи-л-ашъор. –Теҳрон: Нашри марказ. Виростаи Мирҷалолуддини Каззозӣ. Чопи аввал, 1369. -377 с.
10. Қазвинӣ, Ҷалолуддин Муҳаммад б. Абдураҳмон. ал-Изоҳу фӣ улуми-л-балоға. Шарҳи Алӣ Бӯмулҳам. -Бейрут: Дор ва мактаба ал-Ҳилол, 2000. - 456 с.
11. Қудома б. Ҷаъфар.Нақду-ш-шеър. _Ободон:Пурсиш. Тарҷумаи дуктур Сайид Абулқосими Сиррӣ. 1384. -312 с.
12. Муҷмалӣ, ҲакимВоҷидалихон. Матлаъу-л-улум ва маҷмаъу-л-фунун. –Теҳрон: Пажӯҳишкадаи ҳунар. БатасҳеҳиСаидкамол ҳоҷ Сайидҷаводӣ. 1392. -300 с.
13. Нишот Саидмаҳмуд. Зебисуханёилмибадеъипорсӣ. –Теҳрон: Илм. 1342. ҷ. 1. -459 с.
14. НӯшинҒуломҳусайни Ризонажод. Усули илми балоғат дар забони форсӣ. –Теҳрон: Фотиматуззуҳро. 1367. -664 с.
15. Орзу Сироҷуддин Алихон. Атияту-л-кубро ва мавҳибат-л-узмо. –Теҳрон:Фирдавс, 1381 ш. Ба кӯшишиСируси Шамисо. -196 с.
16. Розӣ, Шамси Қайс. Ал-муъҷам фӣ маъойири ашъори-л-аҷам.-Теҳрон:Илм. БатасҳеҳимуҷаддадиСирусиШамисо. 1388, -640 с.
17. Саккокӣ, Сироҷуддин Абӯяъқуб Юсуф. Мифтоҳу-л-улум.-Бейрут-Лубнон: Дору-л-кутуби-л-илмия. Муҳаққиқ Абдулҳамид Ҳиндовӣ.-846 с.
18. Сатторзода Абдунабӣ. Такмилаи бадеъи форсии тоҷикӣ (дар заминаи навиштаҳоипешиниёнваимрӯзиён). –Душанбе: Адиб, 2011.-380 с.
19. Тақавӣ Насруллоҳ.Ҳинҷори гуфтор дар фанни маъонӣ ва баён ва бадеъи форсӣ.-Исфаҳон: ФарҳангсароиИсфаҳон. 1363, чопидувум. -344 с.
20. ТафтозонӣСаъдуддин. ал-Мутаввал. –Қум:Мактабату-д-доварӣ, 1416 қ. -1544 с.
21. ТафтозонӣСаъдуддин. Шарҳу-л-мухтасар. Ба кӯшиши Абдулмутаъоли Саъидӣ. –Қум:КатбииНаҷафӣ. Бс. -464 с.
22. Тӯсӣ Насируддин. Асосулиқтибос. –Теҳрон:Интишороти ДонишгоҳиТеҳрон. Ба тасҳеҳи Мударрис Разавӣ. Чопичаҳорум, 1367. -632 с.
23. Ҳодизода Р., Шукуров М., Абдуҷабборов Т. Луғатиистилоҳотиадабиётшиносӣ.-Душанбе:1966. -187 с.
24. ҲумоӣҶалолуддин. Маъонӣ ва баён. –Теҳрон: Ҳумо. 1374 ш. Чопи севум. -274 с.
25. ҲумоӣҶалолуддин. Фунуни балоғатвасиноотиадабӣ. –Теҳрон: НашриҲумо. Дуҷилддарякмуҷаллад, чопибистуҳафтум, 1386. -448 с.
26. Ҳусайнӣ, Атоуллоҳ Маҳмуд. Бадоеъу-с-саноеъ, Нусхаи хаттӣ таҳтирақами 16560 даркитобхонаиМаҷлисишӯроиисломииТеҳронмаҳфузаст. -150 с.
27. ҲусайнӣСайидалӣ. ТарҷумаватавзеҳиТаҳзибу-л-балоға. –Қум:Дору-л-илм. 1388. Чопи севум. -380 с.
28. ҶурҷонӣАбдулқоҳир. Асрору-л-балоға. –Теҳрон: Интишороти Донишгоҳи Теҳрон. Тарҷимаи Ҷалил Таҷлил. 1374. Чопи чаҳорум. -302 с.
29. ҶурҷонӣАлӣ. Таърифот. -Бейрут: Дору-л-кутуби-л-илмия. 1408 қ/1988 м. -280 с.
30. Шавқӣ Зайф. Балоға. Ал-Балоғататаввурватаърих. –Қоҳира: Дору-л-маъориф. 2000, -383 с.
31. Шамисо, Сирус. Нигоҳе тоза ба бадеъ.-Техрон:Митро, 1383, верости 3. -208 с.
32. Шарифов Худоӣ. Балоғат ва суханварӣ.-Душанбе:Ирфон, 2002. -278 с.
33. ШафеъииКадканӣ, Мусиқиишеър.-Теҳрон:Огоҳ. Вироиши 3, чопи ҳафтум, 1381. Чиҳилуяк+ 679 с.