Мақола ба баррасии нусхаҳои хаттии яке аз достонҳои “Хамса”-и Хоҷуи Кирмонӣ- “Ҳумой ва Ҳумоюн” ихтисос ёфтааст.Тазаккур меравад, ки тибқи маълумоти феҳрасти нусхаҳои хаттии чопшуда маълум мешавад, ки дар китобхонаҳои ҷаҳон 20 нусхаи хаттї ва 4 чопи литографию сангии достони Хоҷуи Кирмонӣ, нигаҳдорӣ мешаванд, ки дол бар он аст, ки “Ҳумой ва Ҳумоюн” дар байни хосу ом шӯҳрати беандоза доштааст. Муаллифи мақола дар асоси феҳрастҳои нусхаҳои хаттӣ 40 нусхаи “Ҳумой ва Ҳумоюн” –ро, ки дар кишварҳои гуногун нигаҳдорӣ мешаванд муаррифӣ ва тавсиф намудааст. Нишон дода мешаванд, ки аксари нусхаҳои “Ҳумой ва Ҳумоюн” нусхаҳои хаттӣ ба ҳисоб мераванд ва дорои арзиши баланди матншиносӣ доранд. Таъкид мегардад, ки баъзе аз нусхаҳои “Ҳумой ва Ҳумоюн” бори аввал дар мақола муаррифӣ гардида, ҳусну қубҳи бархе аз онҳо мавриди арзёбӣ қарор гирифтаанд.
Хоҷуи Кирмонӣ, “Ҳумой ва Ҳумоюн”, нусхаҳои хаттӣ, чопи сангӣ, матншиносӣ
1. Дироятӣ, Мустафо. Феҳриствораи дастнавиштаҳои Эрон: (иборатаз 12 ҷилд).Чопи аввал/ Мустафо. Дироятӣ. -Теҳрон, Музей ва маркази асноди маҷлиси шӯрои исломӣ, 1389.- С.1199.-Ҷ.10.
2. Кирмонӣ, Хоҷу. Девони ашъор: ба тасҳеҳ ва муќаддимаи Аҳмад Суҳайлии Хонсорӣ(чопи дувум)/Хоҷуи Кирмонӣ. – Теҳрон: Марв, 1369.- 932с.
3. Кирмонӣ, Хоҷу. Ҳумой ва Ҳумоюн: бо тасҳеҳи Камол Айнӣ / Хоҷуи Кирмонӣ. – Теҳрон: Интишороти бунёди фарҳанги Эрон, 1347. -255с.
4. Кирмонӣ, Хоҷу. Хамса. Бо тасҳеҳи Саид Ниёзи Кирмонӣ / Хоҷуи Кирмонӣ.-Кирмон, 1370.
5. Кирмонӣ, Хоҷу. Ҳумой ва Ҳумоюн. Нусхаи хаттии Китобхонаи давлатии Бовария.-Шероз, 1428.-256с.
6.Мирзоев, А.М., Бертелс, Е.Э. Феҳристи дастхатҳои шарқии Академияи фанҳои РСС Тоҷикистон / А.М.Мирзоев, Е.Э. Бертелс.–Душанбе, 1974. Ҷ.5.
7. Мунзавӣ, Аҳмад. Феҳриствораи китобҳои форсӣ: иборат аз 10 ҷилд/ Аҳмад Мунзавӣ. -Теҳрон: Маркази доиратулмаорифи бузурги исломӣ, 1382. -793 с.Ҷ.11.
8. Мунзавӣ, Аҳмад.Феҳристи нусхаҳои хаттии Ганҷбахш: шумораи 48/ Аҳмад Мунзавӣ.- Лоҳур: Маркази таҳқиқоти форсии Эрону Покистон, 1980. -1924 с.
9. Персидские и таджикские рукописи «Новой серии» Государственной публичной библиотеки им. М. Е. Салтыкова-Щедрина : алф. кат. / сост. Г. И. Костыгова. – Ленинград, 1973. – 349 с.
10. Персидские и таджикские рукописи ИНА АН СССР (Краткий алфавитный каталог)/ под ред. Н.Д.Миклухо-Маклая. Ч.1. - М., 1964. - 4630 с.
11. Родфар, А. Китобшиносии Хоҷуи Кирмонӣ / Абулқосими Родфар //Кайҳони фарҳангӣ.-1370.- № 77.- С.48-53.
12. Собрание восточных рукописей АН УзбССР/под ред. А.А.Семёнова. - Ташкент, 1954.- 549с. т.2.
13. Шерозӣ, ибни Юсуф. Феҳристи китобхонаи маҷлиси шӯрои миллӣ/ Шерозӣ ибни Юсуф.-Теҳрон, 1353.- С.164. Ҷ.3.
14. Rieu, Charlies. Supplement of the Сatalogue of the Рersian Manuscripts in the British Museum / Rieu, Charlies. - London, 1895. – 308 p.
15. http://www.kmt.tj/nushakhoi-hatti-va-akhamiyati-tarihii-onkho.-охирин бознигарӣ: 13.11.20
16. https://scripts.nlai.ir.- охирин бознигарӣ: 10.12.20
17. http://www.aghabozorg.ir. - охирин бознигарӣ: 14.12.20
18. https://jsr.usb.ac.ir.- охирин бознигарӣ: 22.12.20
19. http://www. harvardartmuseums.org/art/98324