Таҳлили воҳидҳои грамматикӣ аз қабили калимаҳо ва морфемаҳо дар бораи сохтор ва динамикаи забон маълумоти арзишманд медиҳад. Роҳу воситаҳои калимасозӣ дар забонҳои англисӣ ва тоҷикӣ баррасӣ шудааст. Ба нақши морфема ва пасвандҳо дар ташаккули калимаҳои нав таваҷҷӯҳи махсус зоҳир карда шудааст. Ҳарду системаи забонӣ барои сохтани исмҳои нав аз қонуниятҳои морфологӣ ва синтаксисӣ истифода мебаранд. Ҷанбаҳои муқоисавии калимасозӣ дар забонҳои инглисӣ ва тоҷикӣ низ мавриди таҳлил қарор гирифта, хусусиятҳои хос ва муштараки ин ду низоми забонро муайян мекунанд. Дар забони англисӣ созмони исмҳоро бо истифода аз пешвандҳо, пасвандҳо ва инчунин бо роҳи сохтани ибораҳо ва истинод ба решаи калимаҳои дигар ба роҳ мондан мумкин аст. Яке аз роҳҳои маъмултарини калимасозии исм бо роҳи аффиксиалӣ сохта шудани калимаҳо буда, дар ҳарду забон ба назар мерасад. Фарқият дар калимасозии исм тавассути пасвандҳои “-er, -or, -ar , -ion, -tion, -ation, -ment, -ity , -ty -hood” дар забони англисӣ ва тавассути пасвандҳои “-гар, -гор, -гон, -ӣ, -гӣ, -кор, -анд (анда)” дар забони тоҷикӣ ба назар мерасад. Дигар роҳу воситаҳои калимасозӣ, ки аз як ҳиссаи нутқ ба дигар ҳиссаи нутқ табдил меёбад, иваз шудани маънои лексикии калима ва тағйир ёфтани шакли калима дар мақола муайян карда шудааст.
морфема, калима, воситаҳои калимасозӣ, калимасозии исм, пасванд, аффикс, таркиби морфологӣ
1. Ахманова О.С. Словарь лингвистических терминов / О.С. Ахманова. – Москва, 1966. - 241 с.
2. Беляева М.А.Грамматика английского языка / М.А. Беляева. – Москва: Высшая школа, 1984. -319 с.
3. Виноградов В.В. Словообразование в его отношении к грамматике и лексикологии / В.В. Виноградов. – Москва, 1975.– 168 с.
4. Грамматикаи забони адабии ҳозираи тоҷик. Фонетика ва морфология/ Дар зери таҳрири Б.Камолиддинов ва Ш.Рустамов. – Душанбе: Дониш, 1989. – 224 с.
5. Каращук П.М. Словообразование английского языка. – Москва: Высшая школа, 1977. - 303 с.
6. Мамадназаров А.М. Фарҳанги англисӣ - тоҷикӣ. – Душанбе: Эр-граф, 2009. – 486 с.
7. Рустамов Ш. Калимасозии исм дар забони адабии ҳозираи тоҷикӣ. – Душанбе: Дониш, 1972. – 75 с.
8. Смирницкий А.И. Лексикология английского языка / А.И. Смирницкий. – Москва: Омен, 1998. –260 с.
9. Усмонов К. Грамматикаи назарии забони англисӣ. Китоби дарсӣ. – Душанбе, 2011. - 235 с.
10.Шмелев Д.Н. Современный русский язык. Лексика / Д.Н. Шмелев. – Москва: Просвещение, 2003. – 336 с.
11.Bauer L. English word formation. – Cambridge: CUP, 1983. - 311 p.
Рӯйхати адабиёти бадеӣ:
12.Dickens Ch. A Tale of Two Cities. – London.:Penguin, 2011. - 453 p.
13.Hemingway E. The Old Man and the Sea.– USA.: Science, 1952. - 320p.
14.Dreiser Th. Sister Carrie. – Dover, 2004. - 557 p.
15. Айнӣ С. Марги судхӯр (қисса). – Душанбе: Адиб, 2010. - 220 с.
16. Ҷалил Р. Асарҳои мунтахаб. ҷ.2. / Раҳим Ҷалил. – Душанбе: Адиб, 1988. - 464с.