Рассматривается поэтическое творчество великого персоязычного поэта Индии ХVII столетия Мухаммадтагира Гани Кашмири, который был одним из выдающихся представителей индийского стиля. Отмечено, что поэт прославился мастерством в составлении мазмунсози и ма’ниофари (т.е. творческимит поисками новых тем и нового содержания). Авторы множества литературно-исторических источников, а также исследователи его творчества восхваляли мастерство Гани не только в создании новых тем, но и в плетении образов и проявлении фантазии (хаёлбанди). Анализируется восприятие Гани Кашмири современными ему и последующими автрами тезкире и литературоведами, восхвалившими новую манеру его творчества и оценившими достойный вклад поэта в развитие индийского стиля. Подчёркивается, что сам Гани Кашмири неоднократно восхвалял собственное поэтическоемастерство и его совершенство, в особенности в построении новых поэтических тем и смыслов (ма’ниофари). Наряду с этим, Гани порою занимался самокритикой в том, что в его творчестве имеют место повторы в создании тем (мазмунофари).
Мухаммадтахир Гани Кашмири, персоязычная литература Индии, ХVII век, индийский стиль, газель, восхваление, критика, самовосхваление
1. Абдуррашид, Сарҳанг Хоҷа. Тазкираи шуарои Панҷоб / Гирдоваранда Сарҳанг Хоҷа Абдуррашид. – Карочи, 1967. – 494 с.
2. Аъзами Дидамарӣ, Хоҷа. Воқеоти Кашмир. – Кашмир, 2001.
3. Волаи Доғистонӣ. Риёз-уш-шуаро / Муқаддима, тасҳеҳ ва таҳқиқи Муҳсин Ноҷии Насрободӣ. Баргардонандаи матн ба хатти кириллии тоҷикӣ, муаллифи пешгуфтор ва шарҳи луғоту тавзеҳот доктор Мисбоҳиддини Нарзиқул ва Бобоева Озода. – Душанбе: ЭР-граф, 2018. – Ҷ. 3. – 751 с.
4. Ғании Кашмирӣ, Муҳаммадтоҳир. Девони Ғанӣ / Муқаддима, тасҳеҳ ва ҳавошӣ аз Алиҷаводи Зайдӣ. – Сринагар, 1964. – 259 с.
5. Ихлос, Кишан Чанд. Ҳамешабаҳор / Ба кӯшиши Зубайр Аҳмад Қамар. – Деҳлӣ, 2003. – 244 с.
6. Қонеъи Таттавӣ, Мир Алишер. Мақолот-уш-шуаро. – Карочи, 1957.
7. Қудратуллоҳи Гупомуӣ, Муҳаммад. Натоиҷ-ул-афкор. – Теҳрон, 1336.
8. Насрободӣ, Мирзо Тоҳир. Тазкираи Насрободӣ. – Теҳрон, 1317. – 575 с.
9. Озари Бегдилӣ, Лутфалибек. Оташкада / Таҳияи Мир Ҳотами Муҳаддис. – Теҳрон: Муассисаи интишороти Амири Кабир, 1378.
10. Рошидӣ, Саййид Ҳусомуддин. Тазкираи шуарои Кашмир. – Ҷ.2. – Карочӣ, 1967. – С.517-1043.
11. Садорангонӣ, Ҳарумал. Порсигӯёни Ҳинду Синд. – Теҳрон: Бунёди фарҳанги Эрон, 1355. – 299 с.
12.Санъӣ, Муҳаммадмуслим. Дебочаи “Девон”-и Ғанӣ. – “Девон”-и Ғанӣ / Муқаддима, тасҳеҳ ва ҳавошӣ аз Алиҷаводи Зайдӣ. – Деҳлӣ, 1964. – С.5-56.
13.Сархуш, Муҳаммадафзал. Каламот-уш-шуаро / Тасҳеҳи Алиризо Қазва. –Теҳрон: Китобхона, музей ва Маркази асноди Маҷлиси Шӯрои исломӣ, 1389. – 312 с.
14.Сикари Кокуравӣ, Муншӣ Аҳмадҳусайн. Тури маъно. – Деҳлӣ, 2007. – 493 с.
15.Хушгӯ, Биндробин Дос. Сафинаи Хушгӯ (дафтари солис). – Патна, 1959. – 400 с.
16.Хушгӯ, Биндробин Дос. Сафинаи Хушгӯ. – Ҷ. 2. – Теҳрон, 2011. – 900 с.
17.Ҳасан, Пир Ғулом. Таърихи Кашмир. – Ҷ. 4. – Сринагар, 1960. – 62 с.
18.Ҳасанхон, Наввоб Саййид Муҳаммадсиддиқ. Шамъи анҷуман / Тасҳеҳ ва таълиқоти дуктур Муҳаммадкозими Каҳдуӣ. –Язд: Интишороти Донишгоҳи Язд, 1385. – 977 с.
19.Ҳошимии Синдилавӣ, Муҳаммадалихон. Махзан-ул-ғароиб. – Ҷ.1. – Лоҳур, 1970. – 884 с.
20.Ҳусайнқулихони Азимободӣ. Ништари ишқ / Тасҳеҳ ва муқаддимаи Асғар Ҷонфидо. –Ҷ.3. –Душанбе: Дониш, 1983. –С. 783-1179.
21.Шерхони Лудӣ. Миръот-ул-хаёл. – Бомбай, 1324 ш.
Адабиёти соҳавӣ:
22.Алиев Г. Персоязычная литература Индии.–Москва, 1968.–248 с.
23.Асғар, Офтоб. Таърихнависии форсӣ дар Ҳинду Покистон. Темуриёни Бузург аз Бобур то Аврангзеб. – Лоҳур, 1985. – 559 с.
24.Афғон, Ғанӣ. Булбули Кашмир // Тоҷмаҳал. – 1944. – №3. – С. 4-7.
25.Fаффоров А. Муқаддима. – Fании Кашмирӣ. Мунтахаботи ашъор. – Душанбе: Ирфон, 1978. – С. 5-28.
26.Зарринкӯб, Абдулҳусайн. Сайре дар шеъри форсӣ. Чопи севум. – Эрон: Чопхонаи Ҳайдарӣ, 1371.
27.Зоҳидӣ, Саййиданвар Ҳасан. Саҳми Ғании Кашмирӣ дар шеър ва сухани форсӣ // Қанди порсӣ. – 2009-10. – №47-48. – 457-465.
28.Икромулҳақ, Мавлавӣ. Соиби Табрезӣ // Маориф (Аъзамгарҳ). – 1927. – ноябр (ба забони урду).
29.Нақавӣ, Саййид Алиризо. Тазкиранависии форсӣ дар Ҳинду Покистон. – Теҳрон, 1967. – 819 с.
30.Нуъмонӣ, Шиблӣ. Шеър-ул-Аҷам ё таърихи шуаро ва адабиёти Эрон: Тарҷумаи Саййид Муҳаммадтақӣ Фахр Доии Гелонӣ. – Ҷ.3. – Теҳрон, 1368. – 204 с.
31.Обидӣ, Амирҳасан. Ғании Кашмирӣ // Оҳанг (Деҳлӣ). – 1959, сентябр. – С.14-24 (ба забони урду)
32.Пригарина Н.И. Индийский стиль и его место в персидской литературе (вопросы поэтики) / Н.И.Пригарина.–Москва: Восточная литература, 1999.–328 с.
33.Сафо, Забеҳуллоҳ. Таърихи адабиёт дар Эрон. – Ҷ.5/2. – Теҳрон, 1373. – Чопи ҳафтум. – С. 635-1420.
34.Субҳонӣ, Тавфиқ. Нигоҳе ба таърихи адаби форсӣ дар Ҳинд. – Теҳрон, 1377. – 724 с.
35.Тику, Гардҳарӣ Лол. Шуарои Кашмир. – Теҳрон: Анҷумани Эрон ва Ҳинд, 1342. – 195 с.
36.Хуршедулислом.Ғолиб. – Алигарҳ, 1960.
37.Hadi, Nabi.History of of Indo-Persian Literature. – Delhi, 2001. – 968 p.
38.Kirmani, Waris. Dreams Forgotten. – Aligarh, 1986. – 462 p.
39. Tikku, G. L. Persian Poetry in Kahsmir (1339-1846).–Berkelly, Los Angeles, 1971. – 321 p.